مفعول فیه

الـمفـعولُ فیـهِ

« مفعولٌ فیه » را می توان همان « قید مکان و قید زمان » در دستور زبان فارسی دانست .

مفعولٌ فیه بر مکان یا زمان انجامِ فعل دلالت می کند .

همه کلمات زیر می توانند مفعولٌ فیه واقع شوند .

إذا : هرگاه، اگر

الآنَ : حالا

الأمسُ الأوّل : پریروز

الیَومَ: امروز

أسبوع (جمع: أسابیع): هفته

أسفَل : پایین، پایین‏تر

أعلَی: بالا، بالاتر

أمامَ، قُدّامَ: جلو

أمْسِ : دیروز

أینَ: كجا، هرجا

بَعدَ الظُّهر: بعدازظهر

بَعدَ المُفتَرَق: بعد از چهارراه

بَعدَ غَدٍا: پس فردا

بَعد َثلاثة أیّام : سه روز بعد

بَعدَ قَلیل : كمی بعد

بَعدَ یومَینِ : دو روز بعد

بَینَ : میان

تَحتَ : زیر

جِوارَ ، جَنبَ: كنارِ

حینَ : وقتی كه

خَلْفَ ، وَراءَ : پشت‏سر

سَنَة ( جمع: سَنَوات‏وسِنین ) : سال

شَهْر (جمع: أشهُر ): ماه

یَومَ : روزِ

صَباحَ : بامدادِ

عصر: عصر

عِندَ : نزد

غَداً : فردا

فَوقَ : بالای، روی

قبلَ‏ الظُّهر: پیش از ظهر

قَبلَ قلیل: كمی پیش

لَمّا، عِندَما: هنگامی كه

لَیلَ (جمع: لَیالی) ، عِشاءَ: شبِ

لَیلاً ، عِشاءً : در شب

لیلةَ الغَد: فردا شب

لَیلة أوّلِ أمس: پریشب

مَتَی : چه وقت ، هر وقت

مَساءَ ، مساءً : بعدازظهر ، شب

مُنتَصَفَ اللَّیل : نیمه شب

نَهارَ ، نَهاراً : روز هنگام

هُنا : اینجا

هُناكَ : آنجا

[1] إذا در گفت و گوهای امروزی بیشتر به معنای « اگر » به کار می رود . مثال از گویش حجازی :

إذا تِجی مَعایَ أجی مَعاک .

یعنی : اگر همراهم بیایی همراهت می آیم.

[2] در عراقی : « هَسّه » در حجازی : « دَحین» در مصری : « دِلوَئتی » در سوریه : « إسّا »

[3] در مصری : « النَّهار ده »

[4] در عامیانه عراقی و حجازی : « گِدّام » در سوری : « ئدّام »

[5] در عراقی و سوری و حجازی : « وَینْ » در مصری : « فَینْ »

[6] در عراقی: عُقُب باچِر در حجازی : بَعد بُکرة

[7] در عراقی : « یَمّ »

[8] در عراقی : « باچِر » در حجازی « بُکرة »

[9] در اطراف خلیج فارس :

« اِهْنا » در عراقی علاوه بر « اِهْنا » ، « اِهْنانِه» نیز می گویند .

در سوری : « هون »